Η ιστορία της Σκύρου

Το νησί μας πήρε την ονομασία του όπως πολλοί ιστορικοί υποστήριξαν, από το άγριο πετρώδες έδαφός του. Σκίρον ή Σκύρον σημαίνει σύντριμμα πέτρας (κατάλληλο για σκυρόδεμα) ή χαλίκι (λεξικό Δ. Κυριακόπουλου, έκδοση ένατη, σελ. 430 και 431). Ως παλαιότερα ονόματα μνημονεύονται τα: Πελασγία και Δολοπία. 

Στα έπη του Ομήρου το νησί αναφέρεται τέσσερις φορές με το όνομα Σκύρος. Όπως ιστορείται σε αρχαία κείμενα το νησί έχει κατοικηθεί από Κάρες, Κρήτες και Δόλοπες. Η Σκύρος συνδέεται στενά με τον ημίθεο Αχιλλέα τον γιό ταυ βασιλιά της Φθίας, τον Πηλέα και της νύμφης Θέτιδας όπως επίσης και με τον Θησέα γιο του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα. Σ αυτή την εύχρηστη έκδοση δεν ήταν δυνατό να περιλάβουμε την ιστορία της Σκύρου. Επιγραμματικά όμως σημειώνουμε τα ακόλουθα. 

Το 470 π.Χ. ο στρατηγός Κίμωνας κατέλαβε το νησί που είχε στρατηγική σημασία για την επαφή με τον Ελλήσποντο και παράλληλα με την υπόδειξη ενός απτού βρίσκει τον τάφο ταυ Θησέα και μεταφέρει τα οστά του στην Αθήνα όπου είναι το Θησείο. Έναν αιώνα οι Σκυριανοί έζησαν κάτω από την ηγεμονία των Αθηναίων εκτός από μια μικρή περίοδο (404 π.Χ. – 386 π.Χ.) που η Σκύρος περιήλθε στους Λακεδαίμονες, όλο τον υπόλοιπο χρόνο μέχρι της κατακτήσεως των Ρωμαίων, το νησί έμεινε ειρηνικά κάτω από την πολιτισμένη ηγεμονία των Αθηναίων. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκδοχές του τρόπου που εντοπίσθηκε ο Αχιλλέας στα ανάκτορα του Λυκομήδη από τον πολυμήχανο Οδυσσέα και η συ-. στράτευσή του στην πολιορκία της Τροίας. Γιος του Αχιλλέα και της βασιλοπούλας Δηιδάμειας ήταν ο Νεοπτόλεμος ή Πύρρος που κι αυτός αργότερα έλαβε μέρας στον πόλεμο της Τροίας. 

Το 960 ιδρύεται ο ναός του Αγ. Γεωργίου στο Κάστρο. Το 1204 όταν μοιράστηκε η Αυτοκρατορία, τα νησιά υπήχθησαν στη Βενετία και οι αδελφοί Ανδρέας και Ιερεμίας Γκύζη κατέλαβαν τα νησιά Τήνο: Μύκονο, Σκιάθο, Σκόπελο και Σκύρο. Το 1354 ο δούκας της Νάξου κατέλαβε τη Σκύρο και το 1403 το νησί υπάγεται στην εξουσία του Σουλτάνου, αποδίδεται στον Βυζαντινό αυτοκράτορα Εμμανουήλ και το 1453 παραδίδεται στους Ενετούς. Το 1538 κατακτάται από τον Τούρκο αρχιναύαρχο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα. 

Το 1652 κατελήφθη απ’ τον στόλο της Βενετίας και το 1770 περνά στην Ρωσική κατοχή. Τα 1821 στον εθνικό αγώνα της ανεξαρτησίας η Σκύρος προσέφερε πολλά σε έμψυχο και άψυχο υλικό. Συμμετείχαν επίσης αρκετοί σκυριανοί στην φιλική εταιρεία και στάθηκε λιμάνι ασφάλειας στους ξεριζωμένους πρόσφυγες. (Τουριστικός οδηγός Ξ. Αντωνιάδη – Ν. Ξανθούλη). Είναι το μεγαλύτερο νησί των Βορείων Σποράδων με έκταση 215 τετραγωνικά χιλιόμετρα και μόνιμο πληθυσμό περίπου 3.000 κατοίκους. (Απογραφή 1971 κάτοικοι 2.359, απογραφή 1981 κάτοικοι 2.750 και απογραφή 2011 κάτοικοι 2994). 

Βρίσκεται ανατολικά της Εύβοιας (από Κύμη 24 μίλια) και νότια της Αλοννήσου (26 μίλια). Η θέση του είναι 36°44′ μέχρι 38°59΄ Βόρειο πλάτος και 24°25′ μέχρι 24°42΄ ανατολικό μήκος. Διοικητικά ανήκει στην επαρχία Καρυστίας του νομού Ευβοίας. Μία επίπεδη λωρίδα από το Αχίλλι μέχρι την Καλαμίτσα μήκους 4 χιλιομέτρων που κάποτε ήταν θάλασσα χωρίζει το νησί σε δύο τμήματα: στο Βόρειο – δυτικό, που είναι γεμάτο με πευκοδάση και αρκετή γενικά Βλάστηση και στο νοτιοανατολικό που είναι σχεδόν άγονο: αγριωπής μορφολογίας και στα Βουνά ταυ βόσκουν χιλιάδες γιδοπρόβατα. Μια και μιλήσαμε για βουνά, να συμπληρώσουμε εδώ ότι, για τους πεζοπόρους και ορειβάτες, υπάρχουν τα δύο ψηλά βουνά μας, ο Κόχυλας στο νότιο τμήμα (794 μ.) και α Όλυμπος στο βόρειο τμήμα (390 μ.), όπως επίσης οι βουνοκορφές Μάρμαρα (394 μ.), Κλαρί (331 μ.), Αφανές (327 μ.), Όρος (316 μ.) και Αη Λιας (294 μ.). 

Γύρω από το νησί μας υπάρχουν άλλα μικρότερα νησάκια που πολλά απ’ αυτά χρησιμοποιούνται για βοσκή όπως: Το Σαρακήνικο ή νησί του Δεσπότη, η Πλατειά, η Ρήνεια, η Σκυροπούλα, η Κούλουρη και άλλα. Υπάρχουν ακόμα Ερημονήσια και βραχονησίδες όπως οι Διαβατές, τα Μυρμηγκονήσια, το Αλώνι, οι Καμήλες τα Βρυκολακονήσια, ο Αη Αρμόλαος τα Βραχονήσια στο Αχίλλι και άλλα. Σύνολο νησιών 32. Η καταγραφή αυτή έγινε όχι μόνο για λόγους ενημερωτικούς αλλά και για να παραθέσουμε την πληροφορία ότι τα νησάκια αυτά είναι καλοί ψαρότοποι. Τα νησί μας φημίζεται για τα αμμουδερά ακρογιάλια ταυ και ενδεικτικά αναφέρουμε απ’ αυτά τα Μαγαζιά ή Γιαλό, το Μώλος, τον ‘Αγ. Πέτρο, την Θεοτόκο, την Κυρά Παναγιά, την Ατσίτσα, τον ‘Αγ. Φωκά, τον Πεύκο, τις Αχερούνες, την Κολυμπάδα, τις Τρεις Μπούκες, τις Ρένες, το Αχίλι το Μέαλας, του Παπά το Χώμα όπου συχνάζουν οι γυμνιστές. Τα δάση που καλύπτουν το 32 % της Σκύρου αποτελούνται κυρίως από πεύκα (χαλέπιος πεύκη). Οι οικισμοί είναι ελάχιστοι συγκριτικά με το μέγεθος του νησιού. 

0 μεγαλύτερος οικισμός. είναι η χώρα με την ονομασία Σκύρος. Από τους ντόπιους αποκαλείται απλά χωριό, που σιγά – σιγά ενώθηκε με τις άλλοτε εξοχές των Μαγαζιών ανατολικά, του Κάμπου και Μώλου βόρεια και της Πλαγιάς και Αγιάς νότια και έχει εξελιχθεί σε μια σύγχρονη κωμόπολη. Το χωριό αυτό συγκεντρώνει το 80 % της ζωής όλης της Σκύρου. Τα ενδιαφέροντα εδώ είναι πολλά και διάφορα. Από που να ξεκινήσει κανείς την περιγραφή τους. Από τα Σκυριανό σπίτι, που το κάθε ένα, είναι σαν μουσείο, από τα γραφικά καλντερίμια, από το αρχαίο κάστρο, την μονή Αγ. Γεωργίου, τον λαογραφικό πλούτο, από την μυθολογία, την ιστορία ή από την υπερηφάνεια των κατοίκων για την καταγωγή τους; Όλα τα παραπάνω και πολλά άλλα μπορείτε να τα μάθετε από μια πλούσια βιβλιογραφία εκατό περίπου εκδόσεων αγοράζοντας σχετικά βιβλία από διάφορα μαγαζιά της Σκύρου. Μπορείτε να σχηματίσετε μια πρώτη και καλή εντύπωση για το νησί μας, από τα βιβλίο «Σκύρος» τουριστικός οδηγός (ιστορία – λαογραφία – λαϊκή τέχνη – περιηγήσεις) που είναι μια έκδοση του Συλλόγου Σκυριανών.

 Αυτός α σύλλογος σημειώνουμε σε παρένθεση έχει έδρα την Αθήνα, ιδιόκτητο μουσειακό εντευκτήρια και γραφεία (οδός Κορώνης 11 τηλ. 36.29.840) και εκδίδει μία αξιόλογη εφημερίδα τα «ΣΚΥΡΙΑΝΑ ΝΕΑ». Η προσφορά του Συλλόγου στο νησί μας είναι αρκετά σημαντική. Άλλοι μικροί οικισμοί κατ’ αλφαβητική σειρά: Οι Ασπούς, η Ατσίτσα, οι Αχερούνες, το Αχίλλι, η Καλαμίτσα, το Καλικρί, το Κλαύθρος, ο Πεύκος, το Τραχύ το Τριφάδι και η Φλέα. Το λιμάνι της Σκύρου η Λιναριά, μπορούμε να πούμε ότι είναι ένας οργανωμένος οικισμός αν λάβωμε υπ’ όψη μας ότι εκεί είναι η έδρα της Λιμενικής και Τελωνειακής Αρχής και του Λιμενικού Ταμείου. 

Υπάρχει επίσης εκκλησία, δύο μαγαζιά με είδη διατροφής, υποπρακτορείο τύπου, 2 ξενοδοχεία, δύο εστιατόρια, δύο καφενεία, πρατήριο του συνεταιρισμού αλιέων, ένα βενζινάδικο, κλιμάκιο του ναυτικού πρακτορείου, και κυλικείο (μπαρ). Οι κάτοικοι του νησιού ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την γεωργία, τον τουρισμό, τις οικοδομικές εργασίες. τις παραδοσιακές τέχνες, την αλιεία που τροφοδοτεί με φρέσκο ψάρι, αστακούς την αγορά και το εμπόριο. Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι πολλοί συμπατριώτες μας ετίμησαν τις επιστήμες και τα γράμματα.

 Η Σκύρος είναι η πατρίδα δύο διακεκριμένων αρχαιολόγων: 1ον του Γιάννη Κ. Παπαδημητρίου, που σαν διευθυντής αρχαιοτήτων Ελλάδος και σαν Πρόεδρος ΕΟΤ (1957 – 1959) ενδιαφέρθηκε να γίνει το αρχαιολογικό μουσείο και το ΞΕΝΙΑ Σκύρου, νυν Υδρούσα, 2ον του Δημήτρη Ρ. Θεοχάρη που είχε πολλές επιτυχίες σαν έφορας αρχαιοτήτων Βόλου. Τα προϊόντα για τα οποία φημίζεται το νησί μας είναι το περίφημο σκυριανό τυρί, η γευστική μυζήθρα χλωρή ή ξερή, το θαυμάσιο μέλι, το γνωστό φάβα και άλλα είδη αλλά σε μικρές ποσότητες για τις ανάγκες των κατοίκων παλαιότερα, αλλά στην εποχή μας δυστυχώς δυσκολευόμαστε να τα βρούμε. Το κλίμα της Σκύρου είναι έντονα εύκρατο, αρκετά δροσερό το καλοκαίρι (μέση θερμοκρασία 28°)και ήπιο τον χειμώνα (μέση θερμοκρασία 7,3°) αν και μερικές φορές το κρύο είναι αισθητό. 

Οι βροχές τα τελευταία χρόνια ήταν περιορισμένες. Οι άνεμοι είναι συνήθως Βόρειας κατεύθυνσης δηλαδή Μαΐστρος, Βοριάς, Γραίγος. (Στοιχεία 4/91 από Μετεωρολογική Υπηρεσία). Το νησί συνδέεται με το λιμάνι της Κύμης, μεσανατολική Εύβοια μ’ ένα δρομολόγιο κάθε μέρα (08.00 από Σκύρο και 17.00 από Κύμη) το οποίο ανάλογα με την κίνηση και τις περιστάσεις, μπορεί να μεταβληθεί. 

Η μεταφορά αφορά και δεύτερο δρομολόγιο με ανάλογη αλλαγή της ώρας. Η Aegean Airways, συνδέει την Αθήνα με την Σκύρο με τακτικές πτήσεις (25′), και κατά την διάρκεια του καλοκαιριού η Σκύρος συνδέεται με 2 δρομολόγια charter, από και προς Παρίσι (2 φορές την εβδομάδα) και Βιέννη ( 1 φορά την εβδομάδα). Επίσης το νησί κατά το θέρος συνδέεται με τις Βόρειες Σποράδες μέσω Κύμης. Περί των ημερών και ωρών απόπλου το πλοίου αυτού, ορθές πληροφορίες δίνονται από τα αρμόδια  ναυτικά πρακτορεία της Ναυτικής Εταιρίας Σκύρου (www.sne.gr). 

Τα αξιοθέατα είναι πάρα πολλά και η αναφορά που τους κάνουμε δεν είναι περιοριστική. Αντικειμενικά όμως μπορούμε να κατατάξουμε στα αξιοθέατα τα ακόλουθα: 

  • Το επιβλητικά θέαμα που παρουσιάζει το βουνό με τη συνεχή αλλαγή φωτοσκιάσεων, η οποία οφείλεται στη μορφολογία και στις πτυχώσεις του εδάφους. 
  • Την μοναδική θέα του Κάστρου σε συνδυασμό με τον επιβλητικό οικισμό. 
  • Πολλά ακρογιάλια που είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και οι Θαλασσινές σπηλιές. 
  • Το πευκοδάσος προς την Ατσίτσα, Άγιο Φωκά και στο Μάρμαρο. 
  • Τα αρχαία ερείπια στο Μαρκέσι, το Παλαμάρι και στην Καλαμίτσα ως και τα αρχαία τείχη της Σκύρου. 
  • Τα ευρήματα από τις ανασκαφές στο Παλαμάρι από την Πιάνα Παρλαμά και Μαρία Θεοχάρη που για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στο βιβλίο “Η Σκύρος στην Εποχή του χαλκού" διδακτορική διατριβή Πιάνας Παρλαμά. 
  • Τους παραδοσιακούς γάμους, που ακόμα γίνονται στο νησί μας και κυρίως οι γυναίκες φορούν τις παλαιές στολές, ακούγονται τα σκυριανά τραγούδια, που μερικά έχουν βυζαντινούς σκοπούς. 
  • Τα Βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία του Κάστρου. 
  • Την μονή του Αγ. Γεωργίου και πολλές από τις 180 εκκλησίες του νησιού. 
  • Τις παραδοσιακές φορεσιές κυρίως τις ανδρικές αλλά και τις γυναι-κείες. 
  • Τις παράδοξες εμφανίσεις στις αποκριές με τους «γέρους»και τις «κο-ρέλες». 
  • Τα Θαυμάσια κεραμικά, τα κεντήματα και τα τεχνουργήματα της ξυλοτεχνικής. 
  • Τα σκυριανά μικρόσωμα αλογάκια, μοναδικά στον κόσμο. 
  • Το σκυριανά σπίτι με τα διακοσμητικά αντικείμενα του τζακιοϋ και του τοίχου.
  • Τα δύο μουσεία το αρχαιολογικό και το λαογραφικό του Μ. Φαλτάϊτς. λν 4y 
  • Την Αίθουσα τέχνης της με την γλυπτική συλλογή του Γεωργίου Λάμπρου. 
  • Την πλατεία του Άγγλου ποιητή Μπρούκ, με το χάλκινο άγαλμα της αθάνατης ποίησης.
  • Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πολύχρωμα Σκυριανά μάρμαρα. 
  • Σε πολλούς η Σκύρος είναι γνωστή από την μυθολογία και την ιστορία. Τέλος το νησί μας εκλέχτηκε από τη διεθνή σύναξη νέων αρχιτεκτόνων (Ι.Ε.Υ.Α.) ως ο τόπος συνέδριου και διεξαγωγής διαγωνισμού που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία τον Σεπτέμβρη 1989 με την συμμετοχή των αρχιτεκτόνων και διάσημων πολεοδόμων από 18 χώρες του κόσμου, επειδή σ παλιός οικισμός της Σκύρου παραμένει μοναδικής σημασίας, παλιάς νησιώτικης αρχιτεκτονικής.
Θέα στη Χώρα από τα Μαγαζιά

Θέα στη Χώρα από τα Μαγαζιά

Άγιος Νικόλαος, Λιναριά

Άγιος Νικόλαος, Λιναριά

Ηλιοβασιλέματα στην Σκύρο

Castle, Skyros, Γ.Α.

Castle, Skyros, Γ.Α.

This post is also available in: English Deutsch