Η Πανίδα της Σκύρου

Η νότια Σκύρος αποτελεί εδώ και αιώνες το φυσικό βιότοπο της αυτόχθονης μικρόσωμης φυλής των σκυριανών αλόγων (Equus Cabalus Skyriano), μοναδική στον κόσμο σήμερα, χαρακτηρισμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση υπό τον κίνδυνο εξαφάνισης. Τα άλογα αποτελούν σημαντικό στοιχείο της αγροτικής κληρονομιάς του νησιού αφού στο παρελθόν οι Σκυριανοί τα χρησιμοποιούσαν για τις γεωργικές τους εργασίες κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σήμερα υπάρχουν σε πολλά σημεία του νησιού σε ιδιωτικές ιδιοκτησίες και σε επισκέψιμες φάρμες όπου γίνεται ελεγχόμενη αναπαραγωγή με στόχο τη διάσωση του είδους.

Η κτηνοτροφία στη Σκύρο ασκείται από τα αρχαία χρόνια, με τους τσοπάνηδες να αποτελούν ιδιαίτερη κάστα της σκυριανής κοινωνίας για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στο παρελθόν. Ακόμα και σήμερα τα κτηνοτροφικά προϊόντα του νησιού θεωρούνται υψηλής ποιότητας και αξίας.

Η Σκύρος είναι ένα νησί του Αιγαίου με πλούσια φυσική κληρονομιά. Το Νότιο τμήμα του νησιού αλλά και οι περισσότερες γύρω νησίδες όπως και το μεγαλύτερο τμήμα του όρους Κόχυλα, του ψηλότερου βουνού του νησιού με υψόμετρο 792μ., αποτελούν Ζώνες Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας (ΖΕΠ) μέρος του δικτύου NATURA 2000. 

Στους απόκρημνους βράχους του όρους Κόχυλα και στις κοντινές του νησίδες, φωλιάζει ο Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae), ένα μεταναστευτικό γεράκι που αποτελεί παγκοσμίως απειλούμενο είδος. Η Ελλάδα θεωρείται ως η πιο σημαντική χώρα για τη διατήρηση και την επιβίωσή του αφού φιλοξενεί το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού του είδους.

Στη Σκύρο βρίσκεται η μεγαλύτερη αποικία του Μαυροπετρίτη παγκοσμίως με περισσότερα από 1.000 ζευγάρια. Το γεράκι αυτό έρχεται στη Σκύρο τον Απρίλιο και στα τέλη Οκτώβρη επιστρέφει στην Ανατολική Αφρική και ιδιαίτερα στη Μαδαγασκάρη και σε άλλα νησιά του Ινδικού. Μέχρι τα τέλη Ιουλίου πετώντας πάνω από τον Κόχυλα διανύει ένα μεγάλο μέρος του νησιού για να βρει την τροφή του που αποτελείται από μεγάλα έντομα και για το λόγο αυτό είναι ορατός από πολλά σημεία του νησιού. Τον Ιούλιο, που είναι η περίοδος της αναπαραγωγής του, αποσύρεται στα απόκρημνα βράχια και τις ακτές και τρέφεται με μικρά μεταναστευτικά πουλιά.

Άλλα σημαντικά είδη που φωλιάζουν στον Κόχυλα είναι το φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia), το σμυρνοτσίχλονο (Emberiza cineracea) και ο μύχος (Puffinous yelkouan).

Η σαύρα Podargis gaigea είναι ένα ενδημικό είδος του αρχιπελάγους της Σκύρου και της νησίδας Πιπέρι της Αλοννήσου και είναι κοινό και πολυάριθμο στην περιοχή του Κόχυλα.

Στις ακατοίκητες νησίδες γύρω από τη Σκύρο και στο νησί Σκυροπούλα ζουν και αναπαράγονται προστατευόμενα θαλασσοπούλια όπως ο Αρτέμης (Calonectris diomedea), ο Μύχος (Puffinus yelkouan), ο Αιγαιόγλαρος (Larus audouinii) και ο Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis desmarestii). 

Στο θαλάσσιο περιβάλλον των νησίδων ο οικότοπος που κυριαρχεί είναι τα λιβάδια του θαλάσσιου ενδημικού φυτού της Μεσογείου Posidonia oceanica (το φυτό του Ποσειδώνα – ποσειδώνια) που αποτελούν τόπο αναπαραγωγής πολλών ειδών ψαριών, καρκινοειδών (καβουριών, γαρίδων) αλλά λειτουργούν και ως νηπιοτροφείο για πολλά είδη όταν αυτά είναι σε νεαρά ηλικία.

Στις ίδιες νησίδες βρίσκουν καταφύγιο πολλά είδη πουλιών ιδιαίτερα κατά την μεταναστευτική περίοδο και στο θαλάσσιο χώρο εμφανίζεται συχνά η Μεσογειακή Φώκια (Monachus monachus). Ένας άλλος κάτοικος των νησίδων είναι η ενδημική Σαύρα της Σκύρου (Podarcis gaigeae). Παρόλο που είναι μία μικρόσωμη σαύρα, μήκους περίπου 8 εκατοστών, σε ορισμένες νησίδες παρουσιάζει  το μοναδικό φαινόμενο του γιγαντισμού με το μήκος της να φθάνει ή να ξεπερνάει τα 25 εκατοστά. Διαβιεί επίσης σε μεγάλους πληθυσμούς και στον Κόχυλα.

Οι υγρότοποι του νησιού όπως στην Καλαμίτσα και στο Παλαμάρι, αποτελούν σημαντικούς σταθμούς για τα υδρόβια μεταναστευτικά πουλιά όπως ο καλαμόκιρκος, το μαυροκιρκίνεζο, καθώς και οι ερωδιοί, ο λευκοτσικνιάς, ο πορφυροτσικνιάς, ο κρυπτοτσικνιάς και ο νυχτοκόρακας. 

Επίσης οι υγρότοποι προσφέρουν πολύτιμο οικότοπο και για άλλα ενδημικά ζώα, όπως οι νεροχελώνες, οι νυχτερίδες, και τα στρουθιόμορφα.