Υπόσκαφες και Σπηλαιώδεις Εκκλησίες
Οι σπηλιές ήταν η πρώτη κατοικία του ανθρώπου, πριν ακόμα την εποχή της γραπτής ιστορίας, και οι σχετικά πρόσφατες ανασκαφές που έχουν πραγματοποιηθεί σε σπήλαια, τους τελευταίους αιώνες, έχουν ανακαλύψει ευρήματα τεράστιας ιστορικής, λαογραφικής και ανθρωπολογικής αξίας..
Κάποιες από τις, σχετικά, ποιο πρόσφατες δημιουργίες σε σπήλαια, στον Ελλαδικό Χώρο, είναι εκκλησίες, οι παλαιότερες εκ των οποίων κατασκευάστηκαν τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια. Οι εκκλησίες αυτές δημιουργήθηκαν είτε χτίζοντάς τες μέσα στη σπηλιά, ή αλλιώς Σπηλαιώδης Εκκλησίες, είτε αφαιρώντας μάζα από πέτρινο όγκο μέσα σε σπηλιά, ή αλλιώς Υπόσκαφες Εκκλησίες.
Η σπηλαιώδης εκκλησία στην σπηλιά του Νταβέλη, στην Πεντέλη, είναι μία χαρακτηριστική περίπτωση, καθώς και της Αγίας Ελεούσας, στην Λακωνική Μάνη. Η Σκύρος όμως εντυπωσιάζει, όπως και σε άλλους τομείς, καθώς έχει 6 περιπτώσεις σπηλαιώδων ή υπόσκαφων εκκλησιών.
Οι Σπηλαιώδεις εκκλησίες της Σκυρου είναι: Ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, η Γενέθλια της Παναγίας ή Παναγία η Σπηλιώτησσα, Ο Άγιος Αρτέμιος, η Γενέθλια της Παναγίας ή Παναγίας Λυμπιανής, και ο Άγιος Αντώνιος ή Καλογεράτση. Η μοναδική υπόσκαφη εκκλησία της Σκυρου είναι: Ο Άγιος Νικόλαος.
Οι αιτίες που οδήγησαν στην κατασκευή των σπηλαιώδων ή υπόσκαφων εκκλησιών ήταν, οι διωγμοί κατά των Χριστιανών τα πρώτα χριστιανικά χρόνια ή επι τουρκοκρατίας, η ανάγκη δημιουργίας καταφύγιου για να προστατευτούν οι ντόπιοι από τις πολλές επιδρομές των πειρατών και η πνευματική ανάγκη για απομόνωση και ασκητισμό.
Πηγή: Palaiobibliopolio.gr
